Son yıllarda global saat sektörünün en önemli gündem maddesi dijitalleşme. ‘Akıllı saat geleneksel saati öldürür mü’ ise sektörün en büyük soru işaretiydi. Türkiye’de Armani, Guess, Calvin Klein gibi önemli moda markalarının distribütörlüğünü yapan Saat ve Saat’in yönetim kurulu başkanı Ramazan Kaya’nın verdiği bilgilere göre araştırmalar ve satış rakamları insanların hala akıllı saatle birlikte geleneksel saati de satın almayı tercih ettiğini gösteriyor. Son yıllarda İlgiliz kraliyet ailesiyle başlayan ve dünyanın popüler figürleriyle devam eden ‘double wristing – çift bilek’ akımının pazarda doping etkisi yarattığını söyleyen Kaya, bir bileğe dijital, diğer bileğe geleneksel saat takma eğiliminin Türkiye’de de yükselişe geçtiğini belirtti. Kaya, Saat ve Saat olarak dijital saatte de kendi markaları FitWatch’ı çıkardıklarını, ‘çift bilek’ akımıyla bu yıl ciroyu katlayacaklarını söyledi.
Pandeminin ardından 2022 perakende sektörünün satış rekorları kırdığı bir yıl oldu. Bu sene ise ilk yarıda deprem, seçim gibi sektörü zorlayan pek çok olay yaşadık. Saat ve Saat’te işler nasıldı?
Çok güzel bir 2022 geçirdik. Bizde hem adetsel hem cirosal büyüme var. Yeni markalarımız geldi, yeni mağazalar açtık. Portföyümüze altı mağaza, dört yeni marka ekledik. Tabii büyümemizde bu yatırımların da büyük katkısı oldu. Perakende sektöründen hangi arkadaşımla konuştuysam hepsinden benzer yorumlar aldım. Hatta bazı arkadaşlarım tüm zamanların en iyi yılını geçirdiklerini söylediler. 2023’e de çok iyi başladık. Tabii ki depremin etkilerini yaşadık, deprem bölgesinde satışlar yüzde 50 düştü. Ama daha sonra bu düşüşü telafi ettik. İlk yarı çok çok iyi geçti. Perakende sektöründe bir kişiyi duymadım ki ‘İşler iyi değildi’ desin. Sadece geçen hafta ’nın Kredi kartı nakit avans kararıyla birlikte piyasada negatif bir etki oldu. Yüzde 30’luk bir satış kaybı yaşadık. Ama karar geri alınınca durum toparlandı.
GEÇİM SIKINTISINI ANLAMAKTA ZORLANIYORUM
* Bu harcama eğilimindeki artış neden kaynaklandı sizce?
İnsanlar para harcıyorlar, demek ki paraları var. ‘Ülkede kriz var’ deniliyor, geçim sıkıntısından bahsediliyor ama bugün baktığım zaman kendi sektörümüzde de genel olarak perakende de bütün arkadaşların işi iyi. Dolayısıyla ben bu ‘geçim sıkıntısı yaşama konusunu’ anlamakta biraz zorluk çekiyorum. Bu mallar kime satılıyor… Mutlaka ki birtakım sıkıntılar yaşanıyordur ama rakamlar ya da sosyolojik durum bunu göstermiyor. Avrupa’dan da burada ayrışıyoruz bence. Mesela Almanya’da üst gelir grubunda büyüme var ama orta direğin kaybolduğunu söylüyorlar. Türkiye’de ise alt grup markalar, orta grup markalar, üst grup markalar hepsi iş yapıyor. Geçenlerde yurtdışından misafirlerim geldi, ‘Türkiye’nin performansı Avrupa’dan daha iyi’ diyorlar. Markaların yüzde 100’ün üzerinde büyüme hedefleri var.
* Bu durumda yılın geri kalanına dair beklentileriniz olumlu. Büyüme hedeflerinizi anlatır mısınız?
Bir kere turist sezonu açılıyor. Ne olursa olsun turist gelecek. EYT’liler maaşlarını almaya başladı. Tekrar maaş artışları bekleniyor. Şartlar ne olursa olsun dramatik bir düşüş beklemiyoruz. Hava bozarsa diye kışlık kıyafetlerimizi de kenarda tutuyoruz ama genel olarak iyimseriz ve hedefimiz bu yılı yüzde 110 büyüme ile tamamlamak.
* Toplam satış içinde turistlerin payı ne kadar oldu?
Bizde yüzde 15- 20 civarlarında. Ama mesela İstinye Park’ta bu oran daha yüksektir, orada dönemsel olarak bazen yüzde 40’ları bulabilir.
İTHALATTA ‘KIYMETLİ’ DÜŞÜŞ
* 2022’de Türkiye’nin saat ithalatında düşüş görünüyor. Bu neden kaynaklandı peki?
Evet yüzde 50 civarında bir düşüş var. Ama burada bu düşüş aslında çok kıymetli bir düşüş, sağlıklı bir düşüş. Çünkü gümrüğe gelen ürünlerin kalite kontrolü o kadar dikkatle ve o kadar sıkı yapıldı ki artık o kanserojenli madde içeren ürünlerin ithalatı engellendi. Bir de Türkiye’de montaj yapılmaya başlandı. Bazı şirketler parçaları yurtdışından getirip burada montaj yapmaya başladılar. Bu da rakamları düşürdü.
UZAKDOĞU’DA ÜRETİP DÜNYAYA SATACAĞIZ
* Son dönemde saat sektörünün gündeminde ne var?
Son yıllarda bizim sektörümüzde en önemli konulardan biri akıllı saatler. Son beş yıldır sektör bunu konuşuyor. ‘Akıllı saatler ne kadar büyüyecek? Geleneksel saatler ne olacak? Geleneksel pazarda dramatik bir düşüş yaşanacak mı?’ Amerika’da ve gelişmiş ülkelerde yapılan araştırmalara göre geleneksel saatlerde bir düşüş olmayacak. Evet akıllı saatler büyümeye devam edecek. Ancak akıllı saatler yavaş yavaş daha çok spor yaparken kullanılan saat olmaya doğru gidiyor. Bir de akıllı saate uyum sağlamış insanlar artık çift saat takmaya başladılar. Dünyada böyle bir akım da başladı. Bir saati aksesuar olarak statü gereği takıyorlar. Çünkü saat tamamlayıcı bir aksesuar. Ve insanlar bu aksesuardan vazgeçmek istemiyorlar. Diğer bileğe de akıllı saati. Açıkçası dijitalin geleneksel saati öldürmeyeceği bilgisi saat sektörünü ciddi anlamda rahatlattı.
* Sizin de akıllı saat planınız vardı…
Evet Uzak Doğu’da bu konuda çok iyi, dünyanın önemli markalarına iş yapan bir fabrikayla birlikte bir akıllı saat geliştirdik. Ve dijital kol saatimiz FitWatch’ı satışa sunduk. Onunla uyumlu çalışan kulaklık da yaptık. Bununla alakalı ihracatımız da başladı yavaş yavaş. Performansımız da gayet iyi. Amacımız dünyada kendi kategorisinde söz sahibi olabilecek bir marka yaratmak. Bunun için de ne kadar yatırım yapmamız gerekiyorsa yapacağız. Zaman içerisinde hayalimiz, dijital saatimizin Saat ve Saat’in yaptığı cironun dörtte birini yakalar hale gelmesi.
BİR BU KADAR DA DIŞ PAZARDA BÜYÜRÜZ
* Peki uzun vadeli hedefleriniz nasıl?
Yurtdışı operasyonlarımız istediğimiz doğrultuda giderse, oradan ilave bir tane daha Saat ve Saat çıkartmak istiyoruz. Biz şimdi mağaza olarak sadece Makedonya’da varız ama distribütörlükler vasıtasıyla Balkanlar’da, Rusya’da ve Ortadoğu’da da bulunuyoruz. Ama US Polo markamız ve akıllı saatimiz FitWatch’la yavaş yavaş dünya pazarında da var olmaya başlayacağız.
2. ELDE FİYATIN YÜZDE 30 ALTINA ANLIK ALICI VAR
* İtalyanlardan satın alıp yerlileştirdiğiniz Welder’de işler nasıl gidiyor. Toplam satışınız içinde nasıl bir paya ulaştı Welder’in yeri?
Welder bizim göz nurumuz diyebilirim. Türk halkı Welder’i çok sahiplendi. Ve markamız çok hızlı büyüyor. Cirosu bizim toplam satışımız içinde yüzde 8’e ulaştı. Welder’in en güçlü kaslarından bir tanesi indirim yapmaması. Yani tüketici burada kendisini çok güvende hissediyor. Çünkü çok iyi bir ikinci el piyasası oluştu. Takmaktan sıkıldığınızda hemen aldığınız fiyatın yüzde 30 altına alıcı buluyorsunuz.
OVAL KASA ALTIN RENGİ
* Saatte yeni trenler neler?
Geçen sene kare saatler vardı. Şimdi modeller elipse kaydı. Fıçı kasa dediğimiz oval kasa moda olmaya başladı. Son birkaç yıldır renkli kadranlı saatler ön plana çıkmaya başladı. Daha cüretkâr saatler üretiliyor. Taşlı saatler yine devam ediyor. Bir de sarı saat hayatımıza geri dönmeye başladı. Pembe modasıyla, altın rengi saatler bir süre düşüşe geçmişti. Ama şimdi tekrar revaçta
REKORU BABALAR GÜNÜ’NDE KIRACAĞIZ
* Babalar Günü yaklaşıyor. Özel günlerde satışlarınız artıyor mu?
Özel günlerde normal günlere göre yaklaşık yüzde 30-40 civarında daha fazla iş yapıyoruz. Bizde genelde en büyük satış Sevgililer Günü’nde oluyor. Sevgililer Günü’nü, Anneler Günü ve sonra da Babalar Günü takip ediyor. Arkasından da yılbaşı geliyor. Bu özel günler bizim için çok önemli ama buna son yıllarda bir de Bekarlar Günü’nün kutlandığı 11’inci ay eklendi. Ama bu sene kendi rekorumuzu Babalar Günü’nde kırmayı planlıyoruz.
* Türkiye’deki pazar payınız yüzde kaçlarda şu anda?
Yaptığımız araştırmalara göre Türkiye saat sektöründe bilinirliliğimiz yüzde 85-90. Kendi alanımızda, moda markaları pazarına baktığımızda pazar payımız yüzde 70’in üzerinde. Ama genel saat sektörüne baktığımız zaman yüzde 15’ler civarındayızdır.
SAATE BAKIP KİŞİLİK ANALİZİ YAPARIM
* Biriyle tanıştığınızda hemen saatine bakar mısınız? Kişiliğine dair ipuçları verir mi kişinin taktığı saat?
Evet bakarım. Tabii saatine baktığınızda küçük bir fikriniz olabilir karşınızdaki kişiye dair. Mesela bir Diesel saat takıyorsa biraz daha spora yatkın biridir. Ne bileyim ince klasik bir Armani takıyorsa daha minimalist, daha klasiktir. Welder tekıyorsa dinamik ve renkli bir kişiliğe sahiptir, Rolex takıyorsa da ‘paralı bir abi’ diyoruz.
HIZ TUTKUMU YARIŞLARLA TATMİN EDİYORUM
Alman disipliniyle çalışan bir adam değilim. ‘Sabah şu saatte uyanmam gerekiyor. Bu saatte ofiste olmam gerekiyor’ diye kendimi şartlandırmam. Çünkü anı kaçırmak istemiyorum.
* Kendimi işin önünde tutuyorum. Ama diğer taraftan da kesinlikle işimi çok seviyorum.
* Sabahları Tarabya’da sahilde dört kilometre yürüyüş yapıyorum. Akşam iş çıkışı da sporumu yapıyorum. Spor salonunda hocayla çalışıyorum.
* Kahvaltı benim olmazsa olmazım. Sağlam bir kahvaltı yapmadan güne başlayamam.
* Kayak yapmayı severim.
* Çocukluğumdan beri arabalara meraklıyım, araba kullanmam da biraz agresifti. Bunu profesyonel platformda tatmin edeyim dedim. 2001 yılından bu yana yarışıyorum. Araba yarışı benim için bir tutku. Derecelerim de var. Evde bir simülasyon odam var, akşamları da simülasyonla antrenmanlar yapıyorum.
RAMAZAN KAYA KİMDİR
Ben 1969 doğumlu Ramazan Kaya, 1982’de henüz 13 yaşındayken, ilkokulu bitirip ticarete atıldı. Tahtakale’de İsviçre markalı saatleri alıp ara toptancılara satan dayıları Yaşar Dönmez ve Nurullah Dönmez’in yanında işe başlayan Ramazan Kaya, 1994’e onlarla toptan saat işini sürdürdü. Dil eğitimi için bir süre Londra’ya giden Kaya’nın Saat ve Saat’i kurması ise Adidas markalı saatlerin Türkiye distribütörlüğünü almasıyla başladı. Yıllar içinde farklı marka distribütörlükleri alarak ve mağazalaşarak büyüyen şirket, 2016 yılında İtalyan saat markası Welder’i bünyesine kattı.
